علی اکبر حسنی
در ضمن بررسی ویژگی‌های حکومت جهانی حضرت مهدی(عج)، این سؤال مطرح است که با وجود جهان‌خوارانِ تا دندان مسلّح و ارتش‌های عظیم و منظّم و پیچیده و سلاح‌های فوق مدرن الکترونیکی و تکنیک برتر ابرقدرت‌ها و سلاح‌های هسته‏ای و طرح‌های جنگ ستارگان و ... پیروزی جهانی ‏برای امام زمان(ع) چگونه میسّر است؟

اصولاً چون چنین پیروزی عظیمی، اگر محال نباشد، ممکن و آسان هم نیست، ‏باید دید زمینه و عوامل چنین پیروزی‌ای چیست و راه آن کدام است؟ در این بحث ‏به عوامل پیروزی آن حضرت در این قیام جهانی و فتح نهایی عالم توسط ایشان می‏پردازیم و با توجّه به روایات و احادیث رسیده، این عوامل را بررسی می‏کنیم.

در ضمن ‏بررسی ‏ویژگی‌های ‏یاران حضرت مهدی(ع) و خصوصیّات لشکریانش به این نکته برمی‏خوریم که آنان «منصور بالرّعب‏» هستند.

منصور بالرّعب بودن، یعنی آنکه پیروزی آن حضرت ظاهراً در سایة رعب و وحشتی است که در دل دشمنان، از او و لشکریانش ایجاد می‏شود و آنها از قدرت و پیروزی‌های او به قدری به هراس می‏افتند که توان استقامت ‏خویش را از دست می‏دهند یا تسلیم می‏شوند و سلاح‌ها را بر زمین می‏گذارند و فرار می‏کنند و این خود زمینة پیروزی و فتح بدون درگیری و خونریزی و جنگ را برای آن حضرت فراهم می‏سازد.

دشمنان آن حضرت از ترس برخورد نظامی و درگیری با امام، سلاح‌های خود را بر زمین می‏گذارند و با بلندکردن پرچم سفید، تسلیم می‏شوند و از پیشاپیش لشکر او می‏گریزند.

در تاریخ از این گونه پیروزی‌ها دیده شده که سپاهی با مشاهدة قدرت طرف مقابل متزلزل و مرعوب شده و سرانجام قبل از رسیدن لشکر، خود را تسلیم می‏کردند.

پیامبر اکرم(ص) طبق شواهد تاریخی و آیات قرآن از این موهبت ‏برخوردار بوده و در مواردی ‏صلابت و ابهّت آن حضرت و تصمیم و ارادة شکست‏ناپذیر او دل‌های دشمنان را به لرزه افکنده و آنان را پریشان ساخته است و پیش از درگیری یا به مجرّد رویارویی، شکست‏ خورده و پا به فرار نهاده یا تسلیم شده‏اند.

پیامبر اعظم(ص) در «غزوة بدر» با اقلیّتی غیر مجهّز و بسیار کم در برابر سپاهی مجهّز و چندین برابر، نه تنها ایستاد؛ بلکه به پیروزی جالبی هم رسید و این خود از مواردی است که دشمن با رعبی که در دلش از پیامبر اکرم(ص) توسط خداوند افتاد و با دادن بیش از هفتادکشته و مجروح و به جا نهادن اسیران زیاد، پا به فرار گذاشت. ابوسفیان در این باره می‏گوید: به محض ‏رساندن کاروان به مکّه به سرعت‏ به بدر مراجعه کردم ، لشکر در حال فرار بود و به هر کس می‏گفتم: بایست! می‏گفت: علی(ع) سوار بر اسب مرا تعقیب می‏کند.

در جنگ خندق پس از محاصرة مدینه توسط نیروهای قریش و احزاب و عبور عمرو بن‏ عبدود و همراهان او از خندق و رجزخوانی عمرو، اضطراب و دلهره‏ای بین مسلمانان رخ داده بود که به تعبیر قرآن «و زلزلوا زلزالاً شدیداً»1 و فریاد «متی نصرالله‏» سر می‏دادند.

آنگاه که حضرت علی(ع) عمرو را با یک ضربت از پا درآورد و پیامبر(ص) فرمود: «ضربةعلی یوم الخندق افضل من عبادة ‏الثّقلین‏» ترس و رعب عجیبی در دل دشمن افتاد و شبانه فرار کردند.

و نیز در جنگ با یهودیان بنی‏نظیر و بنی‌قریظه، ترس و نگرانی به حدّی بود که به تعبیر قرآن:

«وقذف فی قلوبهم الرعب یخربون بیوتهم بایدیهم‏و ایدی المؤمنین؛2
و در دلشان (از سپاه اسلام) ترس افکند تا به دست ‏خود و به دست مؤمنان خانه‏هایشان را ویران کردند.»

در فتح مکّه هم زمینه چنان فراهم می‏شود و به‏ گونه‏ای ‏مرعوب ‏می‏گردند که جرئت هر گونه مقاومت و رویارویی از لشکر جرّار قریش و ابوسفیان سلب می‏گردد و همه طوعاً و کرهاً تسلیم می‏شوند و شعار «لا اله الا الله وحده وحده انجز وعده و نصر عبده و اعزّ جنده و هزم ‏الاحزاب وحده‏» تحقّق می‏یابد.

باز در انقلاب اسلامی، دیدیم که دشمن با همة قوا و توان و سلاح‌های مدرن، چگونه صحنه را خالی می‏کرد، مخصوصاً در آخرین ‏روزهای پیروزی انقلاب اسلامی شاهد بودیم که در پی فرمان حضرت امام(ره) و ریختن همة مردم به خیابان‌ها با فرمان رهبر انقلاب، چگونه نیرومندترین ارتش خاورمیانه عملاً جا خالی کرد و نیروهای انقلاب پیروز شدند.
در جنگ تحمیلی هم نمونه‏هایی از این پیروزی‌ها را در فتح خرمشهر و آبادان و فتح‏المبین دیدیم که نیروی مجهّز و برتر مهاجمان، با روحیة متزلزل در اثر ترس و وحشت‏ شعار الله ‏اکبر چگونه شکست ‏خورد و تسلیم شد.

اینها نمونة کوچکی است از پیروزی که در سایة ترس و رعب در دل دشمن به وجود می‏آید.

پس بسیار روشن است که یکی از عوامل عمدة پیروزی ارتش امام زمان(ع) همان رعب است که از آوازة حضرت و تأیید و نصرت او از طرف خدا در دل دشمنان خدا و امام زمان(ع) می‏افتد و این حقیقت در لابه‌لای آیات و روایات مشهود است.

اینک آیاتی که دلالت ‏بر این گونه پیروزی‌ها دارد و می‏رساند که پیامبر(ص) در مواردی، منصور بالرّعب بوده است، از نظر شما می‏گذرانیم:
1. «سَنُلْقِی فِی قُلُوبِ الَّذِینَ کَفَرُواْ الرُّعْبَ بِمَا أَشْرَکُواْ بِاللّهِ‏؛3

به زودی در دل‌های کفّار رعب و هراس می‏افکنیم به خاطر آنکه شرک برای خدا قائل شدند.»
2.«سالقی فی قلوب الذین کفروا الرّعب فاضربوا فوق ‏الاعناق؛4

به زودی در دل‌های کافران وحشت و ترس می‏افکنیم، پس ضربه‏ها را بر بالای گردن‌ها (یعنی مغزشان) فرود آورید.» این دربارة رعبی است که در دل کفّار قریش در جنگ بدر افتاد و سبب پیروزی مسلمانان بر آنها شد.
3. «و قذف فی قلوبهم الرعب فریقا تقتلون و تاسرون فریقا؛5
در دل یهودیان رعب و وحشت افتاد که سبب فروآمدن از دژهایشان شد و شما گروهی را کشتید و گروه دیگری را به اسارت گرفتید.»

4. «فاتاهم الله من حیث لم یحتسبوا و قذف فی ‏قلوبهم ‏الرّعب؛6
پس قدرت خداوند از جایی که گمان نمی‏بردند، آمد و رعب وحشتی در دل آنان افتاد.»

در بسیاری از روایات ما همین صفت و ویژگی پیامبر(ص) برای حضرت مهدی(ع) نقل‏ شده ‏است، علاوه بر روایاتی که قبلاً اشاره شد به اینکه رعب پیشاپیش لشکر امام زمان(ع) از هر طرف می‏رود؛ یعنی از فاصلة دور، دشمن او مرعوب می‏گردد و فرار می‏کند یا تسلیم می‏شود.

امام باقر(ع) می‏فرماید: «همة سنن انبیا در امام زمان جمع است، ولی از سنّت‌های جدّش مصطفی(ص) قیام به شمشیر و منصور بالرّعب است.»
در روایت دیگری امام محمّدباقر(ع) می‏فرماید:

«قائم(ع) ما یاری شده به رعب و تأیید شده با پیروزی است. تمام زمین به تصرّف او در می‏آید و گنج‌های زمین برای او ظاهر می‏شود و سلطة او بر شرق و غرب می‏رسد.»8
4. در تفسیر آیة «اتی امرالله فلا تستعجلوه‏» آمده:10

«او همواره با سه گروه سپاه تأیید می‏شود. سپاه فرشتگان، سپاه مؤمنان مخلص و سپاه رعب و ترس.»11

هشام بن سالم از امام صادق(ع) نقل می‏کند:

«در میان شرق و غرب کسی نمی‏ماند، مگر اینکه از او می‏هراسد.»12

ابو‏بصیر از امام صادق(ع) نقل می‏کند که آن حضرت دربارة نشر و گسترش پرچم‏ حضرت ‏مهدی(ع) پس از نقل مطالبی می‏فرماید:
«رعب و وحشت یک ماه جلوتر از آن درفش و یک ماه پس از آن و یک ماه از سمت راست آن و یک ماه از سمت چپ آن حرکت می‌کند.»
پس فرمود: «ای ابامحمّد، او خشمگین و خون‌خواه خروج می‌کند و از غضب و خشم خداوند بر این مردمان ناراحت و متأسّف است.»

با توجّه به معنای لغوی رعب که همان خوف و در واقع ترس شدیدی است که کتمان آن ممکن نیست، روشن می‏شود که منصور به رعب بودن آن حضرت ممکن است ‏به این معانی باشد:

1. مردم مخالف و دشمنان، روحیة خود را ببازند و جرئت مقاومت در برابر او پیدا نکنند و از ترس لشکر مقاوم و نفوذناپذیر و شکست‏ناپذیر آن حضرت، تسلیم شوند؛

2. آوازة آن حضرت و لشکرش چنان رعب‏آور است که شهرهای دور دست که با لشکر امام به مسافت ‏یک ماه راه‏ رفتن، فاصله دارند، از هر طرف بدون درگیری و رویارویی و مقاومت تسلیم می‏گردند، چنانچه حدیث ابی بصیر گویای آن است؛

3. تمام دشمنان آن حضرت در خوف شدید به سر می‏برند و این ترس خود مقدّمة پیروزی امام و شکست دشمنان امام است.
این رعب و ترس از چند جهت ممکن است رخ دهد:

الف) از نظر اعجاز و قدرت خداوند که هراس و رعب در دل‌های دشمنان امام و ابرقدرت‌ها بیفکند و قدرت اراده و تصمیم به مقاومت را از آنان سلب نماید، نتیجه اینکه زودتر تسلیم گردند. گویی چنان از خود بی‌خود شوند و دست و پای خود را گم کنند که توان حرکت نیابند، همانند برّه در برابر شیر و ...!؛

ب) آوازة پیروزی سریع حضرت و شیوع فتح و نصرت او در سراسر بلاد و ویژگی یاران او و لشکریانش که مقاوم و شکست ناپذیرند، سبب این خوف و رعب گردد؛

ج) انتشار حرکت و قیام امام و آمادگی باطنی مردم ممکن است، سبب پیوستن مردم به امام شود و در تمامی کشورها؛ نیروها و مردم خواستار همکاری با امام زمان(ع) گردند و در نتیجه شورش‌ها و قیام‌های داخلی رخ دهد و موجب انشعاب حکومت‌ها و تقسیم و تجزیة آنان گردد و عملاً ایجاد ترس و وحشت و رعب در دل‌های حاکمان و طاغوت‌ها و قدرت‌ها شود؛

د) امام ‏زمان(ع) با احاطه‏ای که بر اسرار غیب دارد ممکن است راز و رمز آنان را قبلاً کشف و خنثی کند و منابع و ذخایر اسلحه و نیروهای انسانی آنان را نیز شناسایی کند و نقاط ضعف و آسیب‏پذیری آنان را بداند و با یک اقدام سریع، همه را وادار به تسلیم سازد و نیز کافی است که این کار را با چند دولت مقتدر انجام دهد تا بقیه حساب خویش را بدانند ...!!


ماهنامه موعود شماره 114

پی‏نوشت‌ها:
1. سورة احزاب (33)، آیة 11.
2.سورة حشر (59)، آیة 2.
3. سورة آل عمران (3)، آیة 151.
4. سورة انفال (8)، آیة 12.
5. سورة احزاب (33)، آیة ‏23.
6. سورة حشر (59)، آیة 2.
7. مجلسی، محمّدباقر، بحارالانوار، ج 51، ص ‏217، ح ‏6.
8. کشف‏ الغمّه، ج‏3، ص 324؛ المحجّـ[ ‏البیضاء، ج ‏3، ص 341.
9. مجلسی، محمّدباقر، همان، ص‏191، ح 24.
10. سورة نحل (16)، آیة 1.
11. نعمانی، کتاب ‏الغیبـة، ص 128؛ مابعد الظهور، ص 535؛ ر.ک: امام مهدی من ‏المهد الی الظهور.
12. نعمانی، همان، ص 122.
13. مجلسی، محمّدباقر، همان، ص‏360، ح ‏129.

کلمات کلیدی :