به گزارش فارس، "مارینا اتاوی " مدیر برنامه خاورمیانه بنیاد کارنگی است و روی موضوع تغییرات سیاسی در خاورمیانه و امنیت خلیج‌فارس کار می‌کند.
این محقق آمریکایی در گزارشی به بررسی نقش ایران در خاورمیانه پرداخته است. در ادامه بخش دیگری از گزارش "ایران، آمریکا و خلیج فارس " ارائه می‌شود.
عربستان سعودی دلایل زیادی برای نگرانی از ایران دارد، نخست آنکه جمهوری اسلامی چالشی برای رهبری عربستان در خلیج فارس به شمار می‌آید، البته عربستان حضوری خنثی در منطقه دارد و از سویی این موضوع هم احتمال کمی دارد که اعضای شورای همکاری خلیج فارس به ایران به عنوان رهبر منطقه بنگرند.
عربستان نیز رهبری کشورهای دیگر این شورا را که از این کشور کوچک‌تر هستند قبول ندارد و نه می‌تواند از آنها محافظت کند.
ثانیا، برنامه هسته‌ای ایران باعث مضاعف شدن مشکلات برای عربستان سعودی شده است.امنیت چالشی است که عربستان سعودی با تمامی کشورها در منطقه در آن شریک بوده و مهمتر آن است که عربستان با چالش توسعه برنامه هسته‌ای خود نه برای حفاظت بلکه برای اعتبار خود مواجه است.
ثالثا، ایران باعث ایجاد تردید درباره ذخایر نفتی عربستان شده چون ایران می‌تواند صادرات نفت این کشور را مختل کند و در نهایت توسعه ایران روابط بین عربستان سعودی با اکثریتی وهابی و اقلیتی شیعی را پیچیده‌تر کرده است.
بار دیگر باید به این نکته اشاره کرد که هیچگونه شواهدی وجود ندارد که شیعیان عربستان در حال الهام گرفتن از ایران هستند، با این وجود ایران این موضوع را متذکر شده که شیعیان در عربستان سعودی به عنوان مرتد شناخته می‌شوند.
عربستان سعودی به تهدیدات ایران با شدت کمی پاسخ می‌دهد. از سوی دیگر این کشور نیز به طور آشکار از حضور نظامی ارتش آمریکا حمایت نکرده و یا حتی از تبدیل شدن به بخشی از اتحاد ضد ایرانیان تحت رهبری آمریکا موافقت نکرده است.
عربستان سعودی اقدامات بیشتری برای کنترل اقلیت شیعیان انجام نداده است اما برخی اقدامات محتاطانه برای تبدیل کردن آنها به بخشی از گفت‌وگوهای ملی اتخاذ کرده است.
عربستان عجله‌ای برای توسعه برنامه هسته‌ای خود نشان نمی‌دهد اگر چه از سال 1994 برخی شایعات مبنی بر اینکه توافقات احتمالی بین عربستان و پاکستان درباره برنامه هسته‌ای وجود داشته است.
بر اساس این شایعات که هرگز تایید نشده است عربستان ممکن است از نظر اقتصادی به برنامه هسته‌ای پاکستان کمک کرده و در عوض پاکستان نیز این ضمانت را داده که چتر هسته‌ای خود را در صورت نیاز بر عربستان گسترش خواهد داد.
اشارات عربستان سعودی برای دوستی با ایران بسیار محدود است. برخی تبادلات دیپلماتیکی بین این دو کشور صورت پذیرفته و "محمود احمدی‌نژاد " توسط پادشاه عربستان برای حضور در مراسم حج در سال 2007 دعوت شد اما هیچ طرح جدیدی ارائه نشد.
روابط عربستان سعودی با متحدان ایران در منطقه نیز تصویری پیچیده را نشان می‌دهد.
روابط بین عربستان سعودی و سوریه و حتی بیشتر و به طور ویژه‌ بین پادشاه عربستان و رئیس جمهور سوریه تا این اواخر خصومت‌آمیز بوده اما هم اکنون و با تلاش‌های بشار اسد برای خارج کردن سوریه از انزوا، تغییراتی داشته است اما سوریه همچنان برای جایگزین کردن سیاست‌های خود به طور شفاف، بی میلی نشان می‌دهد.
حلقه اتصال عربستان سعودی و سوریه، ‌در لبنان جلوه‌گر می‌شود. عربستان سعودی به طور قاطعانه‌ای از "سعد حریری " و جریان "المستقبل " حمایت می‌کند در حالی که سوریه از حزب‌الله حمایت می‌کند.
بهبود یا وخامت روابط بین سوریه و عربستان به طور گسترده‌ای وابسته به اوضاع سیاسی در لبنان است. در حالی که رئیس جمهورلبنان، جریان المستقبل و دیگر گروه‌های سیاسی لبنان برای تشکیل دولت جدید با سوریه مشورت می‌کردند اما [در حال حاضر] هیچ نشانه‌ای از خصومت عربستان سعودی با حزب‌الله لبنان وجود نداشته است.
از سوی دیگر عربستان سعودی روابط خوب خود با حماس را حفظ کرده و روند آشتی بین جنبش‌های فتح و حماس را دنبال می‌کرده و در سال 2007 و در مکه طی نشستی با مقامات فتح و حماس و طی توافقنامه مکه پیشرو در تشکیل دولت وحدت ملی در فلسطین بود.
به عبارت دیگر روابط عربستان سعودی با متحدان ایران در منطقه بر اساس منافع سعودی‌ها و راهبردهای منطقه‌ای این کشور تعیین می‌شود و نه بر اساس وابستگی و روابط آنها با تهران.

کلمات کلیدی :